ایران باستان و آداب نوروز

مورخان برای نوروز آدابی را برشمرده اند که از قدیم الایام در میان پارسیان مرسوم بوده است. که به طور خلاصه به شرح آن ها می پردازیم:

اسب دوانی : یکی از بازیها و سرگرمیهای ایام جشن نوروز اسب دوانی و چوگان بازی بوده است-
 کشتی گرفتن: از دیگر سرگرمیهای ایام نوروز کشتی گرفتن پلوانان در میدانها بوده است.
جامه نوروزی: لباس نو پوشیدن خود و خانواده، سرمه کشیدن به چشم و معطر ساختن بدن و لباس و بستن زینت و زیور به خود از آدابی بود که در نوروز ایرانیان به انجام آنها مقید بودند. انتخاب نوع رنگ لباس که عموماً سرخ و سبز بوده است برای افزایش شادی ناشی از آمدن نوزور جلوه ای خاص داشته است.
 حنا بستن: در کنار لباسهای نو و زیبا برای افزایش زیبایی، مردم دست و پای خود را حنا می بستند.
 حلوا و شیرینی: تهیه و خوردن حلوا و شیرینی و عمومیت یافتن آن بین مردم در نوروز، از آدابی است که تا کنون نیز ادامه دارد.
 آرایش و آذین: ایرانیان در نزدیکیهای نوروز ضمن آراستن خود، منازل و کوچه ها را نیز آذین می بستند و به پاکسازی محل سکونت و کار خویش می پرداختند.
آزادی زندانیان: در ایام نوروز زندانبانان بر زندانیان آسانتر می گرفتند و برخی از آنها نیز از زندان آزاد می شدند. به باور ایرانیان، جمشید در نوروز چینین کرد و از آن پس این سنت همه ساله اجرا می شود و حکومت و مردم به آن پایبند گردیدند.
هدیه های نوروزی: در ایران هنگام عید داد و ستدهای نوروزی در میان شاهان و مردم معمولی رواج داشته و تا همین سالها این سنت انجام میشده است. این داد و ستدهای به دو گونه بوده اند، یکی از آنها که معمولترین و عمومی ترین بود همان هدیه و بخششی بود که از طرف بزرگترها به زیر دستان و کوچکترها داده می شد. و دیگری که شاید داد و ستدی که در ایام نوروز انجام می گرفت پیش کشهایی بود که از طرف سران سپاه و درباریان و مالکان به دربار فرستاده می شد.
 هفت سین نوروزی: یکی دیگر از آیین های نوروزی که از دیرگاهان پیشینه داشته وهم امروز تقریباً درهمه شهرهای ایران رواجی دارد چیدن سفره « هفت سین » است. سبب گزینش هفت سین روشن نیست، اما عدد هفت یکی از اعداد مورد احترام و مذهبی ایرانیان باستان بوده است. احتمال می رود هفت سین را به مناسبت هفت امشا سپند برگزیده باشند، همچینین محتمل است سفره هفت سین دگرگون شده سفره ای باشد که در ایام فروردگان برای پذیرایی از فروهرهای درگذشتگان در اطاق مرده و یا بالای بام خانه ها می گذاشتند.
به هر حال انتخاب هفت سین و اینکه هرسین را به نام کدام امشاسپند نام کرده و سبب آن انتخاب چه بوده است هنوز بر کسی معلوم نیست. بعضی هم معتقدند که بجای هفت سین، هفت شین هم می تواند باشد.
 سبزی کاری : مردم چند مدت قبل از آغاز نوروز در ظرفهای کوچک گندم و جو و عدس و مانند اینها تهیه می کردند و آنها را در همان ظرفها سبز می کردند که در منزل ویا هفت سین می گذاشتند و با دیدن آن طبیعت را به خاطر آورده و سبزه بهار را به خانه های خود نوید می دادند.
تبریک نوروزی: از آیین های دیگر نوروز گفتن تبریک به یکدیگرست، بطوریکه هر شخص با دیدن خویشان و یا دوستان خود آمدن نوروز را تبریک گفته و آرزو می کند که طرف مقابل صد سال و یا هزار سال زنده باشد و نوروزهایی را درک کند.
آداب و سنن دیگری نیز در نوروز وجود دارد که همه آنها را می توان در نغمه سرایی، خنیاگری، باده گساری و چنگ زنی خلاصه کرد. بهر حال به نظر می رسد که همه آداب و سنن نوروز در جهت شادمانی و بهره گیری بیشتر از طبیعت و لذات دنیوی است.